تفاوت ایران و پارس

یادداشت از: عزیز آریانفر.
دوستی پرسیده اند چه تفاوتی میان ایران و پارس و ایرانی و پارسی هست؟
در پاسخ باید گفت که ایران، ایر+ “ان” است. ان، نشانه جمع است. ایر ، ار ، آر همان آریایی ها یا اقوامی بودند که ۳۷۵۰سال پیش با گذشتن از آمو وارد پشته ایران شدند و در سرتاسر پشته های ایران و هند پراکنده شدند.
در یک سخن، ایران بار تباری دارد. سخن دیگری است که ایران پسان ها بار سیاسی، فرهنگی- تمدنی و گیتاشناسیک یا جغرافیایی پیدا نمود.
از دید دانشمندان علم جغرافی، گستره میان سند و بین النهرین و میانرودان جیحون و سبحون یا آمو و سیر را پشته یا فلات ایران گویند. توده های باشنده پشته ایران مانند آذری ها کردها، بلوچ ها، پشتون ها، تاجیک ها و … همه به نام اقوام ایرانی و زبان های شان زبان های خانواده ایرانی یاد می گردد.
به گواهی اوستا و شهنامه، ایران نخستین گستره افغانستان کنونی بوده و مرکز آن بامیان بوده است.
پارس بار سرزمینی یا جغرافیایی دارد. پارس از اوپارشین یا اوپارسین یعنی کوه های فراتر از پرواز شاهین گرفته شده است که مراد کوه های هندوکش و بابا بوده است.
پارس ها توده هایی بودند که از خاستگاه نخستین خود یعنی بامیان و بلخ و دامنه های هندوکش و بابا از راه هرات و سیستان به غرب پسته ایران کوچیدند و در آن جا بزرگترین شاهنشاهی عهد باستان را پی ریختند. بابل و مصر و یمن و اناتولی یا ترکیه کنونی را فتح کردند. کانال سویز را کشیدند، به روم شرقی و یونان لشکرکشیدند.
یونانیان، مصریان، چینی های باستان و هندیان همه پارسیان و زبان پارسی را می شناختند.
در واقع، پارسیان همان ایری ها یا آری ها بودند که با نام خاستگاه و‌ میهن خود یعنی اوپارسین که پسان ها به پارسی مبدل گردید؛ شهرت یافتند و زبان شان شهرت جهانی یافت و به یکی از چند زبان برتر جهان مبدل گردید.
در کشور ما هم مردم عوام پارسی زبانان را پارسیوان می گویند.
در یک سخن، ایرانی و پارسی همتاواژه اند.
از همین رو، پارس و ایران معادل هم شناخته می شوند.
کشور ما هم در واقع ایران اصلی و پارس اصلی است و ما هم ایرانی و پارسی هستیم و زبان ما پارسی.
تصادفی نیست که مردم عادی پارسی زبانان را پارسیونان می گویند.
در سراسر جهان از دید علم اتنولوژی پشتون ها را یکی از اصلی ترین تیره های ایرانی می شناسند. زبان پشتو هم از زبان های ایرانی شرقی شمرده می شود.
پارس ها و پشتون ها و تاجیک ها همتبار، همریشه و همزبان هستند.
هزاره ها قومی اند که در اثر آمیزش مغول ها و تاجیک ها به میان آمده اند. در این حال دوسوم با تاجیک ها و تنها بک سوم با مغول ها پیوند دارند. زبان شان هم از لهجه های پارسی به شمار است و با پارسیان هم مذهب هستند.
ازبیک ها هم یک قوم مختلط هستند که در اثر آمیزش مغول ها و تاجیک ها به میان آمده اند. در این حال، در حدود ۴۴درصد با مغول ها و به پیمانه بسیار ناچیزی با تورک ها پیوند دارد. تنها زبان شان از تاجیک ها تفاوت دارد. با این هم بخش بزرگ واژگان ازبیکی با پارسی همانند است. در کل ازبیک ها نیمه مغول و نیمه تاجیک هستند.
پشتون های غلزایی هم با تاجیک ها پیوندهای تباری دیرینی دارند.